فصل تابستان به شدت کولر های گازی و سیستم‌های سرمایشی را فعال کرده است و این درحالی است که مسئولان وزارت نیرو می‌گویند ۳۰ درصد پیک مصرف برق به سیستم‌های سرمایشی اختصاص دارد.

سیستم‌های سرمایشی که گفته می‌شود ظرفیت کاهش چهار هزار مگاواتی برای پیک را دارند در روزهای داغ تابستان با حداکثر ظرفیت درحال کارند؛ در این بین بخش عمومی و ادارات دولتی نیز بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ مگاوات از بار سرمایشی کشور را به خود اختصاص داده اند. شدت انرژی در ایران بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است که نشان از مصرف بی رویه انرژی در بخشهای مختلف جامعه دارد همچنین قیمت پایین انواع حامل‌های انرژی و وجود یارانه دولتی در این بخش، هزینه اتلاف انرژی را در ظاهر اندک و ناچیز و در نتیجه بی‌تاثیر نشان می‌دهد و فرهنگ صرفه جویی و مصرف بهینه را کمرنگ کرده است. در طول سالهای اخیر مصرف برق در بخش‌های مختلف رشد چشمگیری داشته است تاجایی‌که رشد حدود ۱۰ درصدی مصرف برق در کشور در مقایسه با متوسط جهانی (۲ تا ۳ درصد)، صنعت برق را درخصوص سرمایه گذاری و احداث نیروگاه و شبکه‌های انتقال و توزیع نیروی برق با مشکل مواجه کرده است. سیستم‌های سرمایشی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند در نقاط مختلف متفاوت است، از جمله سیستم‌هایی که عمدتاً در مناطق جنوب و شمال کشور به‌علت آب و هوای گرم و مرطوب مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توان به کولرهای گازی اشاره کرد. در حال حاضر حدود ۷۰ درصد از خانوارهای ایرانی از کولرهای آبی و یا گازی برای خنک کردن محیط زندگی خود استفاده می‌کنند و این در حالیست که توان کولرهای آبی در حدود ۵۰۰ وات و در مورد کولرهای گازی بالغ بر ۲۰۰۰ وات است. به‌طور کلی می‌توان گفت با فرض کارکرد ۱۴۴۰ ساعت در سال، کاهش مصرف سالانه انرژی به ازای یک دستگاه ۱۴۴۰ کیلووات ساعت خواهد بود بدین ترتیب با ارتقای رتبه مصرف انرژی در کولرهای گازی می‌توان تا ۴ هزار مگاوات پیک مصرف را کاهش داد. با توجه به اقلیم‌های مختلف آب و هوایی در کشور و متناسب با نیاز سرمایشی هر اقلیم، تجهیزات سرمایشی عمده‌ترین مصرف کنندۀ برق بوده و در فصل تابستان سهم زیادی از پیک مصرف برق مربوط به بار سرمایشی ساختمان‌ها است. با در نظر گرفتن این نکته که مصرف انرژی کولرهای گازی بسیار بیشتر از کولرهای آبی راندمان بالاست، دلایلی چون رشد فزاینده بازار کولرهای گازی در کشور و عدم استفاده از الگوی صحیح پیاده‌سازی سامانه‌های سرمایشی موجب افزایش سهم برق مصرفی بخش سرمایش ساختمان‌ها شده است اما این در حالی است که در بسیاری از شهرها و اقلیم‌های کشور ، استفاده از کولر آبی با توجه به میزان دما و رطوبت، بهترین گزینه است.

براساس آمارهای سازمان بهره وری انرژی ایران، جایگزینی یک کولر گازی با ظرفیت BTU 18000 در ساعت راندمان پایین با نوع راندمان بالا و ارتقای رتبه انرژی این تجهیزات از رتبه G به رتبۀ A، کاهش توان مصرفی در حدود یک کیلووات را به همراه خواهد داشت. با فرض کارکرد ۱۴۴۰ ساعت در سال، کاهش مصرف سالانه انرژی به ازای یک دستگاه ۱۴۴۰ کیلووات ساعت خواهد بود؛ این در حالی ‌است که برخی از کولر‌ گازی‌های فرسوده که مورد استفاده قرار می‌گیرند فاقد حداقل رتبۀ قابل قبول انرژی بوده و برق زیادی مصرف می‌کنند. به‌طور کلی می‌توان گفت با ارتقای کارآیی کولرهای قدیمی و کم بازده موجود در کشور با انواع جدید و کارآتر، پیک مصرف برق حداقل به میزان ۴۰۰۰ هزار مگاوات کاهش می‌یابد. این نکته بیشتر شامل حال بخش عمومی و ادارات دولتی می‌شود چرا که به‌طور متوسط بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ مگاوات از بار سرمایشی کشور را به خود اختصاص داده اند. باید این نکته را در نظر گرفت که استفاده از تجهیزات سرمایشی در شروع فصل گرم سال از دلایل عمدۀ افزایش پیک بار شبکۀ سراسری کشور بوده است. به طوری که داده های آماری محدودۀ بارهای سرمایشی را ۱۳ تا ۱۸ هزار مگاوات نشان می دهد و از سال ۱۳۸۹ با افزایش چشم گیر بکارگیری بارهای سرمایشی در بخش عمومی از جمله ادارات دولتی، پیک بار شبکه از شب به روز انتقال یافته است. روند تغییرات مصرف انرژی طی سال های اخیر نشان می دهد، تأمین حامل‌های مختلف انرژی، ازجمله حامل الکتریکی با بحران رو به رو است. طبق آمارهای سال ۱۳۹۳ فروش برق وزارت نیرو ۲۱۸ هزار و ۹۳۳ میلیون کیلووات ساعت بود که نسبت به سال قبل آن رشدی معادل ۸٫۷ درصد داشت و هم‌چنین پیک بار هم‌زمان شبکۀ سراسری در همان سال به میزان ۴۸ هزار و ۷۹۸ مگاوات گزارش شده است که نسبت به سال ۱۳۹۲،معادل ۶۲٫۶ درصد افزایش داشته که سهم مصرف بخش ساختمان‌های کشور به بیش از ۴۷ درصد رسیده است و متوسط مصرف هر مشترک در این بخش ۳۳۶۸ کیلووات ساعت بوده که حدود ۵ درصد نسبت به سال ۱۳۹۲ افزایش داشته است. بنابر بررسی‌های انجام شده طی شش سال گذشته نرخ رشد افزایشی پیک بار هم زمان شبکۀ سراسری به طور متوسط بیش از ۵ درصد است که این رقم معادل ۲۲۶۰ مگاوات افزایش در هر سال است. از عمده دلایل افزایش پیک بار شبکۀ سراسری کشور روند صعودی استفاده از تجهیزات سرمایشی در فصل گرما را می‌توان یاد کرد. به‌طوری که داده‌های آماری، محدودۀ بارهای سرمایشی را ۱۳ تا ۱۸ هزار مگاوات نشان می‌دهد و ازسویی دیگر وقوع پیک بار شبکه از شب به روز از سال ۱۳۸۹ نشان می‌دهد عامل افزایش بارهای سرمایشی کشور، روند افزایشی استفاده از تجهیزات سرمایشی و رفتار مصرفی نادرست در بخش عمومی ازجمله ادارات دولتی است. به‌طور‌کلی می‌توان گفت رشد نامطلوب بارهای سرمایشی و تهویۀ مطبوع در کشور را می‌توان به عواملی چون رشد جمعیت و افزایش رفاه ناشی از رشد اقتصادی، ورود بی‌رویۀ تجهیزات راندمان پایین و غیراستاندارد، استفادۀ بی‌سابقه و روز افزون از وسایل تبرید تراکمی در مناطق معتدل و خشک، تغییر الگوی بومی تهویۀ مطبوع در مناطق گرم و خشک و معتدل و خشک از کولر آبی به کولر گازی، عدم انطباق نیاز سرمایشی ساختمان با سیستم سرمایشی طراحی شده و یا خریداری شده، رفتارهای نادرست مصرفی مشترکین و عدم توجه به مسألۀ تعمیر و نگهداری تجهیزات سرمایشی مرتبط دانست. با توجه به مسائل گفته شده به نظر می‌رسد که در بخش ساختمان به ویژه ساختمان‌های عمومی رعایت نکاتی مانند؛ انتخاب سیستم سرمایشی متناسب با اقلیم، توجه به برچسب انرژی در هنگام خرید تجهیزات سرمایشی، تنظیم دمای مناسب (۲۴تا۲۶ درجۀ سانتی­گراد( استفاده از تهویۀ طبیعی، نصب صحیح و سرویس و نگهداری به‌موقع در هنگام راه‌اندازی و بهره‌برداری فصلی از تجهیزات سرمایشی می‌تواند تا بیش از ۳۰ درصد موجب کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از ایجاد خاموشی در ساعات اوج مصرف بار شود.