سیستم دستگاه هواساز
دستگاه هواساز نوعى وسیله تبادل حرارت مرکزى دو فصلى است که عملیات مختلف مربوط به
تهویه مطبوع مانند رطوبت زنى، رطوبت‌گیری، تصفیه، گرمادهى و گرماگیرى را بر روى هوا انجام
دهد عملیات گرمایش و سرمایش این دستگاه از طریق کویل انجام می‌شوند. در حالت گرمایش،
سیال عامل می‌تواند آب گرم و یا بخار باشد و در حالت سرمایش سیال عامل آن آب سرد و یا انواع
مبردها هستند. گرما یا سرماى تولیدى در این دستگاه به طریقه اجبارى و از طریق فن دستگاه منتقل
می‌شود.
دستگاه هواساز براى مراکز بزرگ و آپارتمان‌ها، بیمارستان‌ها، ادارات و مکان‌هایی مشابه این‌ها مناسب
است و در مناطق مرطوب از فن کویل بهتر است؛ زیرا سیستم فن کویل شبکه لوله‌کشی دارد و رطوبت
محیط و زمین موجب پوسیدگى زودرس آن می‌شود، درحالی‌که کانال‌کشی در سیستم تهویه مطبوع
سال‌های زیادى دوام می‌یابد.
بخش‌های مختلف دستگاه هواساز
دستگاه تهویه مركزی ( دستگاه هواساز) از چند بخش اصلی یعنی فیلتر، فن، كویل‌های گرمایش و
سرمایش، رطوبت زن و تجهیزات كنترلی تشكیل می‌شود. كویل‌های گرمایی معمولاً با آب داغ، بخار
و برق کار می‌کنند . كویل‌های سرمایی با آب مبرد و یا مستقیماً با یك ماده مبرد كار می‌کنند. در حالت
دوم، كویل دستگاه هواساز اپراتور یك سیستم تبرید است. با تنظیم‌های مختلف بخش‌های گرمایی،
سرمایی، رطوبت زن و غیره در مجموعه دستگاه هواساز می‌توان سیستم‌های مختلف تهویه مطبوع
را برای پروژه‌هایی با شرایط متفاوت طراحی کرد. دستگاه هواساز معمولاً با دو كانال رفت‌وبرگشت
هوا به داخل ساختمان و به‌وسیله یك كانال به هوای تازه خارج ارتباط دارد.
عملکرد دستگاه
دستگاه هواساز با تنظیم دما و رطوبت و نیز تأمین هوای تازه و فیلتر كردن آن عمل تهویه مطبوع
تابستانی و زمستانی را انجام می‌دهد. هوای برگشتی از اتاق‌ها با هوای تازه در محفظه اختلاط دستگاه
مخلوط شده و سپس از كویل‌های سرمایی یا گرمایی و رطوبت زن (معمولاً در زمستان) عبور می‌کند.
سرعت عبور هوا از كویل حدود ۵۰۰ فوت بر دقیقه است. فرآیند رطوبت زنی به طریق پاشش آب از
افشانک‌ها یا شبكه بخار و فرآیند رطوبت‌گیری به‌وسیله كویل سرد انجام می‌شود. كنترل دما به دو
صورت می‌تواند انجام شود: روش اول با استفاده از شیر سه‌راه برقی یا موتوری كه روی لوله رفت‌وبرگشت
كویل نصب‌شده و به‌وسیله ترموستاتی كه در كانال برگشت هوا به هواساز نصب می‌شود، عمل قطع و
وصل و یا کم‌وزیاد كردن جریان آب انجام می‌گیرد.
در روش دوم، به‌وسیله ترموستات نصب‌شده در اتاق یا راهرو یا مكان مناسب دیگر (مانند حالت فن كویل)
به فن دستگاه هواساز فرمان خاموش و روشن داده می‌شود. سیستم كنترل باید به گونه‌ای طراحی شود كه
ابتدا مجموعه ترموستات كانالی و شیر سه‌راهی عمل کنند و سپس در مرحله بعد، در صورت لزوم ترموستات
اتاقی به باد زن دستگاه دستور دهد.
انواع دستگاه هواساز كه از ورق گالوانیزه ساخته می‌شوند، با توجه به شرایط مكانی و موقعیت نصب
ممكن است به‌صورت قائم و یا افقی ساخته شوند. دستگاه هواساز به‌صورت یك منطقه‌ای و یا چند
منطقه‌ای نیز طراحی و ساخته می‌شوند. در نوع یك منطقه‌ای تمام بخش‌های ساختمان كه تحت پوشش
آن است با شرایط یكنواخت دما و رطوبت هوادهی می‌شود و در نوع چند منطقه‌ای به كمك دمپرهای
مخصوص امكان هوادهی با دما و رطوبت‌های مختلف به مناطق متفاوت وجود دارد.
اطلاعات لازم برای انتخاب دستگاه هواساز
بارهای سرمایی و گرمایی كلی ساختمان (اگر برای ساختمان بیش از یك هواساز استفاده می‌شود باید
سهم هر هواساز از بارهای سرمایی و گرمایی كلی مشخص شود).
حجم هوایی كه در واحد زمان از هواساز عبور می‌کند.
افت فشار استاتیكی طولانی‌ترین مسیر كانال یا هد استاتیكی فن.
با اطلاعات فوق و مراجعه به كاتالوگ كارخانه سازنده مدل دستگاه و سپس سایر مشخصات دستگاه
مانند: نوع فیلترها، ظرفیت حرارتی كویل پیش گرم‌کن و اینكه با بخارآب یا آب داغ گرم می‌شود،
ظرفیت حرارتی كویل گرم‌کننده و اینكه با بخار یا آب داغ گرم می‌شود، ظرفیت رطوبت زن (اگر از
نوع بخاری است پوند در ساعت بخار و نیز فشار بخار كه اغلب ۱۵ پاوند بر اینچ مربع است)، قدرت
موتور باد زن و غیره تعیین می‌شوند.
اجزای فن کویل
همان‌گونه که اصطلاح بکار برده شده نشان می‌دهد، اجزاء اصلی که اساس واحد فن کویل را تشکیل
می‌دهند، عبارت‌اند از یک فن که جریان هوا را تولید می‌کند و یک کویل سردکننده آب یا انبساط
مستقیم که هوا را سرد و رطوبت‌زدایی می‌کند. معمولاً اجزایی مانند کویل گرمایش، رطوبت زن و بخش
فیلتر نیز به کار می‌روند تا در صورت لزوم اهداف باقیمانده تهویه مطبوع را برآورده سازند. اجزای
موردنیاز ممکن است در درون محفظه پیش‌ساخته‌ای نصب شوند که به شکل کابینت هستند.
چون چنین تجهیزاتی برای اتصال به یک دستگاه غیرقابل‌انتقال طراحی و ساخته‌شده‌اند، نمی‌توان
آنها را جزو تجهیزات فن – کویل به‌حساب آورد. درعین‌حال، به دلیل تشابه بین کاربرد تجهیزات
کویل اسپری با تجهیزات فن – کویل در این بخش در مورد این تجهیزات بحث کرده‌ایم.
تفاوت کاربرد و طرح این تجهیزات
تفاوت فیزیکی واحدهای فن – کویل یک منطقه و چند منطقه در محل نصب فن نسبت به کویل
سرمایش است. در واحد یک منطقه‌ای، فن در پایین‌دست کویل سرمایش نصب می‌شود؛ بنابراین،
این واحد را در بیشتر وقت‌ها واحد مکشی می‌نامند. یک واحد چند منطقه‌ای را می‌توان واحد دهشی
نامید، زیرا فن در بالادست کویل قرار دارد. استفاده از فنی که مجهز به پخش‌کننده باشد، در تبدیل
فشار سرعت به فشار استاتیکی کمک کرده و افت انرژی را نیز به حداقل می‌رساند.
واحدهای فن کویل با هر دو نوع پره خم به جلو و خم به عقب تولید می‌شوند. فن‌هایی که پره‌های
خم به جلو دارند برای چنین مصارفی مناسب‌اند، زیرا این‌گونه فن‌ها نسبت به سایر انواع فن با
سرعت‌های پایین‌تری کار می‌کنند. ساختمان چرخ این‌گونه فن‌ها سبک‌تر، کم‌حجم‌تر و ارزان‌تر از پره‌های
خم به عقب است. چون سرعت این فن‌ها کم است ، می‌توان از محورهای طولانی‌تر استفاده کرد.
کاربرد تجهیزات تهویه مطبوع متأثر از مشخصه‌های بار سرمایش فضای موردنظر و میزان کنترل لازم برای درجه حرارت و رطوبت آن است.
واحد یک منطقه‌ای به‌طور مؤثرتری بارهای فضایی را که مشخصه‌های نسبتاً ثابت یا بارهایی با
تغییرات یکنواخت دارد، جبران می‌کند. یک مثال ایدئال برای چنین فضایی یک اتاق بزرگ است.
درعین‌حال، از این سیستم می‌توان برای کاربردهای چند اتاقی نیز استفاده کرد، مشروط بر اینکه
تغییرات بار در تمام اتاق‌ها یکسان و به یک نسبت باشند. اگر لازم باشد می‌توان با قرار دادن کنترل
به طریق گرمایش مجدد یا کنترل حجم هوا در کانال‌های انشعابی سیستم منطقه‌ای به وجود آورد.
در کاربرد چند اتاقی که مؤلفه‌های بار تابعی از زمان بوده و به‌طور مستقل از یکدیگر تغییر می‌کنند،
دستگاه چند منطقه‌ای که دارای یک فن باشد، می‌تواند هر منطقه را به‌طور خاصی کنترل کند. برای
این‌گونه بارها استفاده از واحد چند منطقه‌ای ارزان‌تر از واحد یک منطقه‌ای خواهد بود که در
کانال‌هایش از کویل‌های گرمایش مجدد استفاده شده است.
چون واحد چند منطقه‌ای این امکان را می‌دهد که در هنگام بار جزئی هوای تازه از اطراف کویل
سرمایش بای پس شود، از این واحد به‌ویژه در مواردی که نسبت حرارت احتیاج به کنترل رطوبت
باشد، می‌توان یک کویل پیش سرمایش را در کانالی که حداقل هوای تازه را تأمین می‌کند قرار داد.
واحد استاندارد فن کویل
واحد استاندارد فن – کویل فقط کنترل محدود درجه حرارت را عملی می‌کند. مقدار رطوبت
را می‌توان با افزودن یک واحد رطوبت زن، همانند واحدهای اسپری آب شهر که به‌صورت آماده
نصب عرضه می‌شوند، کنترل کرد. درعین‌حال، اگر در مواردی نیاز باشد که رطوبت دقیق‌تر کنترل
شود، استفاده از واحدهای کویل اسپری یا واحد فن – کویل اسپری مناسب‌تر خواهد بود.
از تجهیزات کویل اسپری می‌توان در تابستان برای سرمایش و رطوبت‌زدایی، در زمستان برای
رطوبت زنی و در فصل‌های معتدل برای سرمایش تبخیری استفاده کرد.
ترجیح داده می‌شود که این تجهیزات در کاربردهایی که بایستی رطوبت نیز کنترل گردد از قبیل
فرآیندهای صنعتی، بیمارستان، موزه‌ها و کتابخانه به کار برده شوند. می‌توان تجهیزات کویل اسپری
را به گرم‌کن آب اسپری مجهز کرد تا امکان سرمایش و گرمایش را هم‌زمان با رطوبت زنی به وجود آورد.
شرکت طاها فن
شرکت طاها فن تولید کننده برجسته انواع تجهیزات مربوط به تهویه مطبوع در کشور، در این مقاله
اطلاعاتی را در مورد یکی از تجهیزات مهم تهویه مطبوع به نام دستگاه هواساز فراهم کرده است
و امیدوار است برای کاربران خود مفید باشد. اگر در مورد محصولات ما سوالاتی داشتید، یا قصد سفارش
محصول دارید، می‌توانید با استفاده از بخش تماس با ما با کارشناسان ما تماس بگیرید و با آنها مشورت کنید.
